Tüp Bebek Nedir?
Tüp bebek tedavisi) infertilite ya da genetik nedenle sağlıklı çocuk sahibi olamayanların çocuk sahibi olabilmeleri için yaptığımız tedavi yöntemdir. Gerekli muayene ve tahlillerden sonra en uygun zamanda sırasıyla ovülasyon indüksiyonu, yumurtaların toplanması, sperm alınıp döllenmesi ve sonrasında embriyo transferi tüp bebek tedavisinin aşamalarıdır.
Tüp bebek tedavisine ne zaman karar verilmelidir?
Tüp bebek tedavisine karar vermeden önce infertilite nedeni araştırılması gerekir. Cerrahi veya ilaç ile tedavi edilebilecek şansı olmayanlara tüp bebek tedavisi başlanır. Örneğin sperm sayısı çok az, tüpleri tıkalı olan çiftlerde hiç beklemeden tüp bebek tedavisine başlamak gerek.
İlk başvurulacak tedavi tüp bebek tedavisi midir?
İnfertilite sorunu olanlarda her zaman ilk seçenek tüp bebek tedavisi değildir. İlk seçenek ilaç ve uygun ise cerrahi tedavilerdir. Ancak azospermi (sperm sayısı çok az), ya da tüplerin tamamen kapalı olması gibi başka tedavi seçeneği olmayan durumlarda tüp bebek ilk tedavi seçeneği olabilir.
Genetik hastalıklar kısırlık nedeni midir?
Çiftlerden birinde veya her ikisinde olan genetik sorun nedeniyle sağlıklı gebelik elde edilemeyen durumlar olabilir. Bu gibi durumlarda oluşan embriyoda genetik sorun ile karşılaşmamak için implantasyon öncesi genetik test (pgd) yaparak sadece sağlıklı embriyo transferi yaparak genetik sorunu olmayan bebekler elde edilir.
Adet görmeyen kadınlar gebe kalabilir mi?
Adet görmeyen kadınlar gebe kalamaz. Adet eğer gebelik olmazsa ovülasyondan iki hafta sonra başlar. Ovülasyon ile yumurta oluşmazsa gebelik oluşmaz. Ancak doğum, düşük gibi gebelik sonrasında ilk ovülasyon ile birlikte tekrar hamilelik oluşursa adet görmeden gebe kalınabilir. Bu durum en sık süt veren kadınlarda görülür.
Tüp bebek tedavilerinde başarının tanımı nedir?
Başarı gebe kalıp sonrasında gebeliğin doğuma ulaşarak sağlıklı çocuk sahibi olmaktır.
Dünyadaki istatistikler yaş ile bağlantılı olarak canlı çocuk sahibi olma olasılıklarına bakarsak):
· 35 yaş altı: %29
· 35-37 yaş arası: %23
· 38-39 yaş arası : %15
· 40-42 yaş arası: %9
· 43-44 yaş arası: %3
· 45 yaş ve üzeri : %2
Bu oranlar yaşa bağlı çocuk sahibi olma oranlarıdır. Ancak tüp bebek ile gebe kalma oranları %50-55 ile % 10 arasında değişmektedir
Yumurta toplama işlemi ne kadar sürer?
Toplanacak yumurta sayısına göre değişmekle birlikte 5-15 dakika arası sürer. Genel anestezi ile yapılan bir işlem olduğu için sonrasında 20- 30 dakika hastanın kendine gelme süresi olur.
Embriyo transferi esnasında acı hissedilir mi?
Embriyo transferi sırasında en ağrılı işlem spekulum takılmasıdır. Kadınların tamamına yakınında hiç ağrı olmadan spekulum takılabilir. İkinci ağrı olabilecek işlem ise kateterin serviksden geçmesi sırasında olur. Servikal açıklık kataterden daha geniş olduğu için yine ağrı olmaz. Ancak rahim ileri derecede öne ya da arkaya dönük olduğunda sert katater kullanımında çok az ağrı olabilir.
Yumurtalık dondurulabilir mi? Kimlere önerilir?
Yumurta dondurma her hangi bir sebepten dolayı ileri yaşlarda gebe kalmayı planlayan veya radyoterapi veya kemoterapi nedeniyle yumurtalıkları hasar görecek olan herkes yapabilir. Tüp bebek tedavisi gibi tedaviye başlanır, yumurta toplama işlemi sonrasında embriyo oluşturulmadan yumurtalar dondurulur.
Kanser tedavileri, kemoterapi sperm yapımını bozar mı?
Kemoterapi ve radyoterapi en çok hızlı büyüyen ve çoğalan hücrelerin bulunduğu organlarda hasar oluşturur. Bu sebepten testisler tedavi ile hasara uğrayacağı için sperm yapılımı da bozulur.
Hangi enfeksiyonlar tüplerde tıkanıklığa yol açar?
En sık klamidya enfeksiyonu görülür. Over ve tüplerde abse oluşturan her türü enfeksiyon tüplerde tıkanma ve fonksiyon bozukluğuna yol açar. Ayrıca tüberküloz ve aktinomiçez gibi granülasyon dokusu oluşturan enfeksiyonlar da tüplerde tıkanma yapar.
Tüp bebek tedavilerinde kullanılan ilaçlar kanser yapar mı?
Tüp bebek tedavisi ilaçlarının kansere yol açması ile ilgili yapılan araştırmalarda kanser artışında anlamlı bir sonuç bulunamamıştır. Bu ilaçlar çok uzun süreler kullanamadığı için yan etkileri de sürekli olmaz.
Tüp bebek tedavisine şehir dışı ve yurtdışından gelirken hangi hazırlıkları yapmalıdır?
Özel bir hazırlığa gerek yok. Başka sebeplerden dolayı şehir dışına çıktığınız gibi hazırlıklarınızı yapabilirsiniz.
Tüp bebek tedavisi ne kadar sürer?
Artık kısa protokol uyguladığımız için süre çok uzun değil. Adetin 3. günü tedaviye başlanır. 8-10 gün içinde yumurta toplanacak büyüklüğe gelir ve sonrasında da embriyo transferi için 3-5 gün daha beklemek gerekir. Bu süreçte çoğunlukla 3-4 günde bir folikül takibi ve diğer işlemler yapıldığı için yakın mesafelerden günübirlik gelinebilir.
Tüp Bebekte En İyi Doktoru Nasıl Seçerim?
Tüp bebek tedavisinde tedavi size özel olmalı. Tedaviye başlamadan önce dikkat etmeniz gerekenler:
· Size özel seçilecek tedavi yöntemi
· Tedavilerin başarı oranları
· Tedaviye başlanabilecek tarih ve süresi
· Tedavide kullanılacak ilaçlar
· Maliyeti
Bu konuları araştırdıktan sonra seçiminizi yapmanız uygun olur.
SGK tüp bebek masraflarını karşılar mı? SGK anlaşmanız var mı?
SGK anlaşmamız yok. SGK raporu olanlar ilaçların %20 sini ödeyerek alabilirler. SGK anlaşmalı birimlerde yapılan tüp bebek işlemlerinde de yine oldukça ekstra ücret çıkmakta. Bunun için mutlaka ek ücretlerle ilgili bilgi alınmalı. Bu ekstra ücretlerden ve ilaç katılım payından dolayı bizim hastalarımız ile anlaşmalı yerlerde ödenen fiyatlar arasında çok fazla fark olmamakta.
Tüp bebek tedavisi sonrası doğan bebeklerin sağlığı ile ilgili riskleri var mıdır?
Tüp bebek sonrası doğan bebeklerdeki sağlık sorunları normal yolla gebe kalanlardan farklı değildir.
Gebelik öncesi genetik tanı (preimplantasyon genetik tanı pgd) nedir?
Çiftlerden birinde veya her ikisinde olan genetik sorun nedeniyle sağlıklı gebelik elde edilemeyen durumlarda oluşan embriyoda genetik sorun ile karşılaşmamak için implantasyon öncesi genetik test (pgd) yaparak sadece sağlıklı embriyo transferi yaparak genetik sorunu olmayan bebekler elde edilir. Pgd ile sağlıklı embriyolar seçilerek transfer edilir.
Transfer edilen embriyoların iyi kalitede olmasına rağmen tutunamama sebebi nedir?
İnfertilite sorunu olmayanlarda da gebelik oranı %27 dir. Her oluşan embriyonun tutunama nedeni endometrium (rahim iç dokusu) tabakasının endometriumu kabul etmemesi veya oluşan embriyonun tutunma kapasitesinin az olması nedeniyledir. Kullanılan ilaçlar, alerjik rekasiyonlar, çevresel koşullar, embriyo oluşum kalitesi tutunmayı engelleyebilir.
Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkileri var mı?
Bütün ilaçlarda olduğu gibi tüp bebek ilaçlarının da yan etkileri var. En önemli yan etki OHSS sendromu gelişmesi. Bu çoğunlukla pcos olan hastalarda görülmekte. OHSS riski olan hastalara da ilaç dozunu mümkün olduğu kadar az kullanarak ve embriyoların tamamı dondurularak ileride donmuş embriyo transferi yaparak bu sorun da ortadan kaldırılır.
Tüp bebek uygulamasında yaş sınırı var mı?
Tüp bebek tedavisinde yaş sınırı yok. Ancak yaş ile birlikte başarı oranı çok düşmekte. 35 yaşından önce canlı çocuk doğurma oranı % 30’lar da iken 38 yaşında %15, 40 yaşında %9, 43 yaşında %3 ve +45 yaş üzeri % 2’ler de.
Endometriozis nedir?
Rahimin iç tabakası endometriumun olması gereken yer dışında vücutta herhangi bir yerde bulunmasına endometriozis denir. En çok tüpler ve yumurtalıklarda olmasına rağmen karaciğer beyin gibi bütün organlarda tutulum yapabilir. Adet kanaması olan dönemlerde bulunduğu organlarda da kanam olur ve bu kanmaya bağlı şikayetler oluşur.
Tüp bebek tedavisinde çoğul gebelik olma ihtimali daha mı çoktur?
Tüp bebek tedavisinde tek embriyo transferi yapılırsa çoğul gebelik olma riski kendiliğinden olan tek yumurta ikizleri kadardır. Birden fazla embriyo transfer edilirse çoğul gebelik riski artar.
Tüp bebek en fazla kaç kere yapılabilir?
Bilinen bir sınırlama yok. İlk 3 denemede gebelik ihtimali %60-70’lere çıkmakta. 3. Denemeden sonra gebelik oranları % 10’u geçmemekte.
Aşılama en fazla kaç kere yapılabilir?
Koşulları uyanlara da aşılama için belirli bir sınırlama yok. Ancak 2-3 denemeden olmamışsa aşılamayı tekrarlamayıp tüp bebek tedavisine geçmek gerekir.
İlk tüp bebek işleminde hamile kalamayan bir çift ne kadar sonra tekrar tüp bebek uygulaması deneyebilir?
Taze embriyo transferi yapılacaksa yani ovülasyon indüksiyonu sonrası yapılacaksa en az 3. adet kanamasını beklemek gerekir. Donmuş embriyo transferi ilk adet döneminde bile yapılabilir.
Erkeğin ilaç kullanarak sperm sayısı yükseltilebilir mi?
LH içeren ilaçlar ve sperm sayısını artırabilir. Sperm sayısını azaltan ve tedavisi mümkün olan hastalıklar için kullanılan ilaçlar da sayıyı arttırabilir.
Donasyon ne demektir?
Kendi sperm ve yumurtası kullanılmayacak durumda olanların gebelik elde etmek için başkasının sperm ve yumurtasının kullanması durumudur. Sperm ve yumurta donasyonu Türkiye’de yasal değil.
Yumurta nasıl toplanır? Ağrılı bir işlem midir?
Ovülasyon indüksiyonu sonrasında foliküller 18-22 mm büyüklüğe geldikten sonra yapılan çatlatma iğnesinden 36 saat sonra vajinal ultrason eşliğinde genel anestezi altında içi boş bir iğne yardımıyla yapılır. İşlem ağrılı olduğu için genel anestezi ile yapılır.
Ovulasyon indüksiyonu ne demektir?
Adet döneminde 1 adet nadiren birden fazla folikül büyür. Tüp bebek tedavisinde sağlıklı embriyo ihtimalini arttırmak için birden fazla foliküle ihtiyacımız olur. Çok sayıda folikül elde etmek için yapılan tedaviye ovülasyon indüksiyonu denir.
Transfer sonrası istirahat edilmeli mi?
Embriyo transferi sonrası çoğu anne adayı işi bırakıp bütün günü yatak istirahatı ile geçirir. Bu kesinlikle iyi bir fikir değildir. Yapılan bazı çalışmalarda embriyo transferi sonrası fazla yatak istirahatının zararlı olduğu gösterilmiştir.
Transfer sonrası yapılması gerekenler:
Sizin için yazılan ilaçları zamanında kullanılması gerekir. Doz atlamayın ve lekelenme ya da kanama nedeniyle ilaçları kesmeyin. Tüp bebek hastalarının %80’nin de transfer sonrası ve gebeliğin ilk 3 ayında kanama olabilir.
Sıcaktan uzak durun. Sıcak banyo, sauna, kaplıca gibi vücut ısınızı arttıran her şey rahim sıcaklığınızı arttırır. Bu da düşük ihtimalini arttırır.
Folik asit kullanın. Böylece nöral tüp hasarları daha az olacaktır.
Ağır egzersizden kaçınılmalı. Günlük faaliyetlerimize tedavi öncesindeki gibi devam edilmeli. Bu zihinsel olarak stres yapmamanıza da yardımcı olacaktır.
Dondurulmuş embriyo ile normal tüp bebek yöntemiyle doğmuş bebekler arasında sakatlık riski farkı var mı?
Donmuş embriyo ve taze embriyo transferleri sonrasında elde edilen gebelikler sonrasında doğan bebeklerin sakatlık riskleri arasında herhangi bir fark yok.
Döllenme olmayan kişilerde ne yapılmalı?
Kendiliğinden döllenme olmayan durumlarda icsi ve embriyo kılıfı inceltilmesi (assisted hatching) ile döllenme sağlanabilir.
Mikroenjeksiyonun klasik tüp bebek yönteminden farkı nedir?
Tüp bebek tedavisinde Mikroenjeksiyon camdan yapılmış bir mikropipetle ile yumurta duvarından içeriye geçerek spermin yumurta sitoplazmasına ekleme yöntemidir. Klasik tüp bebek yönteminde sperm kendisi yumurtanın hücre duvarını geçer.
Myom varken tüp bebek tedavisi uygulanır mı?
Myomun büyüklüğü ve yerleşim yeri önemli. Endometriuma baskı yapıyor ve rahim içindeki doğal ortamı bozacak kadar büyükse tüp bebek tedavisi myomektomi sonrası yapılmalı.
Tedavi öncesi doğum kontrol hapı kullandırılması uygun mu?
Ovülasyon indüksiyonu için uzun protokol kullanılacaksa doğum kontrol hapı kullanıyoruz. Kısa protokol ile yapılan indüksiyonlarda doğum kontrol hapı kullanmak gerekli değil.
İnfertilite tedavisi ne kadar başarılıdır?
Başarı oranları infertilite nedenine bağlı. Tedavi edilebilen sebepler sonrası gebelik oranları doğal gebelik oranı olan %27’leri bulur.
İnfertiliteye en çok yol açan sebepler nedir?
Kadın İnfertilite Nedenleri:
· Yumurtlama sorunları; Pco gibi hormonal sorunlar, hiperprolaktinemi, tiroid bozuklukları, aşırı egzersiz, aşırı zayıflık, yumurtalıklarda travma ve tümörler.
· Uterus ve serviks anormallikleri; Polip, myom, rahim şekil bozuklukları.
· Tüplerde tıkanıklık veya hasar; Enfeksiyon veya yapısal bozukluklar.
· Endometriozis; Over, tüp ve uterusda fonksiyonel ve yapısal bozukluklara neden olur.
· Primer Ovarian Yetmezlik (erken menopoz); 40 yaş öncesi overlerin çalışmaması nedeniyle adetlerin durması ile karakterizedir. Kesin sebep bilinmemekle beraber immün sistem yetmezliği, Turner Sendromu ve Frajil X Sendromu gibi bazı genetik hastalıklar, radyoterapi, kemoterapi, sigara sebepler arasında.
· Pelvik yapışıklık; Enfeksiyon ve cerrahi müdahaleler sonrası yapışıklıklar.
· Kanser ve tedavisi;
· Diğer sebepler; Gecikmiş puberte, amenore, seliak hastalığı, diyabet, lupus gibi otoimmün hastalıklar, genetik hastalıklar gigi birçok sebep olabilir.
Erkek İnfertilite Nedenleri:
· Sperm sayı ve işlevinde bozukluk olması; İnmemiş testis, genetik sorun, diyabet, klamidya, gonore, kabakulak gibi enfeksiyonlar, varikosel.
· Sperm çıkışında sorunlar; Prematür ejakülasyon, sistik fibrozis, testis ve diğer cinselorganlarda travma.
· Çevresel faktörler; Kimyasallar, radyasyon, sigara, alkol, esrar, steroidve hipertansiyon ilaçları, fazla sıcak ortamlar.
· Kanser tedavisi; Kemoterapi ve radyoterapi nedeniyle oluşan bozukluklar.
İnfertilite (kısırlık) nedir?
İnfertilite çocuk isteği olan çiftin düzenli, korunmadan cinsel hayatı olmasına rağmen hamilelik olmasına denir. Bir yıl düzenli ilişki sonrası (ortalama haftada 2) gebelik olasılığı %85 dir. Kısırlık erkek, kadın veya her ikisi nedeniyle de olabilir. İki tür infertilite vardır. Primer infertilite daha önce hiçbir şekilde gebelik olmaması sekonder infertilite daha önce 1 ya da daha fazla gebelik olmuş ancak şu an gebelik olamaması durumu.